Nieuwjaarstoespraak door burgemeester Patricia Hoytink-Roubos

Ik krijg weleens de vraag of ik de ambitie heb om naar een grotere gemeente te gaan. Laat ik daar dan duidelijk over zijn: nee, die ambitie heb ik niet. Ik geloof namelijk niet dat groter persé beter is.
Ik voel mij hier thuis en deze gemeente heeft de juiste schaalgrootte om regelmatig contact te hebben met de inwoners. Dat is juist wat ik zo mooi vind. Om jullie te ontmoeten en te mogen samenwerken met mensen die zich willen inzetten om onze mooie gemeente een stukje vooruit te helpen.

Dat hebben we in deze tijd ook hard nodig. En daarmee kom ik op het thema van mijn toespraak, namelijk dat een krachtige samenleving bestaat uit krachtige gemeenschappen. Het afgelopen jaar hebben we weer heel wat uitdagingen zien langs komen. Denk aan migratie, de krapte op de woningmarkt en vanuit verschillende kanten komt de oproep om ons klaar te maken voor oorlog.

Maar voor welke uitdaging we ook staan, ik geloof ten diepste dat een krachtige samenleving het antwoord is op heel veel van deze uitdagingen. Een krachtige samenleving maakt ons schokbestendig. En die krachtige samenleving is gebouwd op krachtige gemeenschappen, zoals bijvoorbeeld de kerk, dorpsraden en allerlei soorten verenigingen.

Ik wil daar graag twee dingen over zeggen. Als eerste zou ik toch willen benadrukken dat er veel goed gaat. We horen regelmatig het woord ‘polarisatie’ voorbij komen en ook het woord ‘crisis’ wordt te pas en te onpas gebruikt. Je krijgt misschien soms het idee dat we ons als samenleving rechtstreeks richting de afgrond begeven. Ik ben ervan overtuigd dat alles wat je aandacht geeft groeit. Dus juist door negatieve zaken op zo’n manier weg te zetten worden ze groter. Laten we dat omdraaien.

Het Sociaal en Cultureel Planbureau kwam onlangs met een rapport waarin een meer genuanceerd beeld naar voren komt. Zo stellen zij dat onze samenleving wel tegen een stootje kan. Het vertrouwen van Nederlanders in elkaar en in de samenleving blijkt nog altijd groot. Veel mensen zetten zich in als vrijwilliger en stemmen bij verkiezingen. Ook blijft het vertrouwen in instituties stabiel. Denk aan de overheid, media, politie en de rechtspraak.

Ik herken dit beeld hier in Overbetuwe. Juist die sterke gemeenschapskracht heeft er bijvoorbeeld voor gezorgd dat we relatief goed door de coronaperiode zijn gekomen. En dat het gelukt is om een grote groep Oekraïense en andere vluchtelingen op te vangen. Toch waarschuwt het SCP wel dat sociale samenhang geen vanzelfsprekendheid is.

En ik noem als tweede enkele uitdagingen voor die sociale samenhang. Bijvoorbeeld onze sterk geïndividualiseerde samenleving. Al een hele tijd is de basisgedachte dat als het met het individu goed gaat, dit ook goed is voor het collectief. Ik ben juist van mening dat we dit beter kunnen omdraaien. Als het voor het collectief goed gaat, dan is het ook goed voor het individu.

Hoewel er veel goed gaat, is sociale samenhang zeker geen vanzelfsprekendheid. Het SCP adviseert gemeenten daarom om in te zetten op duurzame ontmoetingsplekken als buurthuizen en scholen. Ik vind het mooi en waardevol dat er de afgelopen jaren in bijna iedere kern in Overbetuwe wel zo’n duurzame ontmoetingsplek is ontstaan, bijvoorbeeld in de vorm van een huiskamer. Afgelopen jaar heb ik ze weer allemaal bezocht en ik zie dat dit goed functioneert. Ook dat is niet vanzelfsprekend.

Met elkaar hebben we de opdracht om de boel overeind te houden. En ik denk dat het goed is om te bedenken dat dit niet altijd een feestje is, maar dat corvee er ook gewoon bij hoort. En dat dit helemaal niet erg is. Op vakantie zei ik weleens tegen onze twee dochters ‘we gaan vandaag heerlijk zwemmen, we kopen een lekker ijsje en jullie mogen vanavond ook de afwas doen’. Juist door die afwas te doen, waardeer je ook meer de leuke dingen. En uiteindelijk kom je erachter dat het tijdens de afwas heel gezellig kan zijn.

Zo is het volgens mij ook met vrijwilligerswerk. Die kantinedienst om 8.00 uur ’s ochtends is misschien niet direct het favoriete klusje. Maar wel nodig om je vereniging overeind te houden. En uiteindelijk blijkt het ook gewoon heel gezellig te zijn.

Toen ik nog in de Achterhoek woonde heb ik altijd veel vrijwilligerswerk gedaan voor de kerk, de school en de sportclub. En in de zomer hebben we weleens twee Poolse meisjes vanuit Pax Kinderhulp een paar weken in huis gehad. Ik vond dat belangrijk voor die kinderen, om ze iets moois mee te geven, maar ook voor mijn eigen dochters. Om ze te laten zien dat de wereld niet alleen om je eigen leven, gezin of werk draait. En dat zoiets zowel de ander als jezelf enorm kan verrijken.

Willen we ons nog inzetten voor iets dat groter is dan onszelf, buiten onze comfortabele bubbel? Dat is de vraag die we onszelf wat mij betreft wat meer mogen stellen. En dat hoeft echt niet iets groots te zijn. We kunnen allemaal een steentje bijdragen. En zo bouwen we steentje voor steentje aan krachtige gemeenschappen. En daarmee aan een krachtige samenleving. Een krachtige samenleving die weerbaar is tegen schokken.

Er zijn mensen die meer dan gemiddeld steentjes bijdragen. Daar hebben we er gelukkig veel van in onze gemeente. Om hier waardering voor uit te spreken reiken we jaarlijks het Toonbeeld uit voor de ‘vrijwilliger van het jaar’. Vanaf dit jaar zullen we ieder jaar in juni ook een jeugdvrijwilligersprijs uitreiken voor de jeugdvrijwilliger van het jaar. Dit doe ik voor 2025 samen met onze kinderburgemeester Bente die hier naast mij staat.