Kaders en uitgangspunten locatieonderzoek vluchtelingenopvang

24-04-2025, 10:16

De gemeenteraad neemt naar verwachting op 20 mei een besluit over de kaders en uitgangspunten voor het zoeken naar een opvanglocatie voor maximaal 300 vluchtelingen. Er is nog geen locatie gekozen. Het college stelt voor om binnen Elst te zoeken. Bij een positief besluit start het onderzoek naar een geschikte locatie.

Waarom opvang voor vluchtelingen?

Volgens de Spreidingswet zijn gemeenten verplicht om vluchtelingen op te vangen. Het kabinet heeft aangegeven van plan te zijn om deze wet in te trekken. Het is nog onduidelijk of en wanneer dit gebeurt. Ondanks deze onzekerheid wil het college meehelpen de volle opvang in Ter Apel te ontlasten. Het college vindt het belangrijk om in balans bij te dragen aan een eerlijke verdeling van opvanglocaties en een menswaardige opvang van mensen die op de vlucht zijn voor oorlog en vervolging.

Eén opvanglocatie voor maximaal 300 vluchtelingen

Het college stelt één opvanglocatie voor, voor maximaal 300 mensen, voor een periode van 10 jaar. Als de locatie groot genoeg is, neemt het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) de volledige organisatie op zich: van inrichting tot begeleiding, zorg en beveiliging. Dat betekent dat er dan 24 uur per dag toezicht is op het terrein. Daarnaast regelt het COA zelf medische zorg, waardoor er geen extra druk komt op voorzieningen zoals huisartsen en tandartsen.

Een opvanglocatie voor minder dan 300 mensen vraagt juist meer inzet van de gemeente. Als de gemeente veel zelf moet organiseren, kost dat extra tijd, geld en personeel. Daardoor kunnen andere werkzaamheden, belangrijke vraagstukken of onderdelen van de dienstverlening vertraging oplopen. Bovendien is er bij kleinere opvanglocaties (tot 150 personen) vaak geen structurele begeleiding of vaste beveiliging aanwezig.

Geen belemmering voor woningbouwlocaties of uitbreiding industrieterrein

Het college vindt het belangrijk dat de opvang voor vluchtelingen geen invloed heeft op bouwplannen. De opvanglocatie mag daarom geen woningbouw of uitbreiding van een bedrijventerrein in de weg staan. In sommige gevallen kan een toekomstige woningbouwlocatie toch geschikt zijn voor opvang. Bijvoorbeeld als de woningen pas over meer dan 10 jaar gebouwd kunnen worden.

Als vluchtelingen langer op één plek worden opgevangen, kan het COA op een duurzame manier bouwen. Deze gebouwen kunnen na de opvangperiode worden omgebouwd tot woningen. Denk aan woningen voor jongeren, alleenstaanden, spoedzoekers of statushouders.

Kaders en uitgangspunten

Dit zijn de belangrijkste kaders en uitgangspunten waaraan de locatie voor de opvang moet voldoen:

Eén locatie waar maximaal 300 vluchtelingen voor 10 jaar kunnen worden opgevangen.
Een locatie in Elst, omdat daar genoeg voorzieningen zijn voor werk, onderwijs en winkels.
De voorkeur gaat uit naar grond of gebouwen die eigendom zijn van de gemeente. Deze kunnen we sneller in gebruik nemen.
De locatie mag geen invloed hebben op andere bouwplannen, zoals woningbouwlocaties of uitbreiding van bedrijventerreinen.
De locatie voldoet aan de voorwaarden van het COA (Centraal Orgaan opvang Asielzoekers)

Kaders en Uitgangspunten

Kaders:

Eén centrale opvanglocatie voor maximaal 300 opvangplekken.
De centrale opvanglocatie is 10 jaar beschikbaar.
Een locatie voldoet aan de voorwaarden van het COA.

Uitgangspunten:
Het zoekgebied voor een opvanglocatie is Elst.
Een locatie vormt geen belemmering voor woningbouw of de uitbreiding van een industrieterrein.
Potentieel geschikte locaties zijn: gemeentelijke eigendommen, braakliggende gronden of leegstaande gebouwen.
De onderwijsbehoefte (zowel lokaal als regionaal) dient in beeld te worden gebracht en daarbij wordt gezocht naar mogelijkheden voor onderwijs.
Vluchtelingen krijgen voldoende kansen om mee te doen met de samenleving door middel van begeleiding, dagbesteding en (maatschappelijk) werk.
Het college gaat uit van een locatie alleen voor Overbetuwe. Er vindt transparante communicatie plaats richting inwoners en andere belanghebbenden over het proces om te komen tot een locatiekeuze. Nadat de locatie definitief is, vragen we de directe omgeving om mee te denken op het niveau van adviseren aangaande de inrichting van de omgeving van de opvanglocatie.

Meer tijd voor voorstel

De gemeenteraad zou eigenlijk in januari al een besluit nemen over de kaders en uitgangspunten. In dat voorstel ging het college uit van de taakstelling van 297 vluchtelingen op basis van de Spreidingswet. Overbetuwe moet nu in ieder geval 79 vluchtelingen opvangen. Dat maakte minister Faber eind december bekend. Daarom vroeg het college de gemeenteraad om extra tijd voor een goed voorstel. In de tussentijd heeft het college andere scenario’s onderzocht. Zo is er gekeken naar opvanglocaties van verschillende grootte.

Vervolg

Op 6 mei bespreekt de gemeenteraad het voorstel tijdens de voorbereidende vergadering in het gemeentehuis. Op 20 mei neemt de gemeenteraad naar verwachting een besluit over de kaders en uitgangspunten. Bij een positief besluit start het onderzoek naar een geschikte locatie. Daarna kiest het college een voorkeurslocatie en legt deze voor aan de gemeenteraad.

Bijschrift afbeelding tegel: De afbeelding op de tegel is een foto uit de beeldenbank van het COA.